Trật tự quản lý kinh tế là một hệ thống các nguyên tắc, quy định và cơ chế được thiết lập để điều tiết hoạt động kinh tế của một quốc gia hoặc vùng lãnh thổ. Mục tiêu của trật tự quản lý kinh tế là tạo ra một môi trường ổn định và công bằng để khuyến khích sự phát triển kinh tế, tăng trưởng và phân phối tài nguyên hiệu quả. Hiện nay, pháp luật Việt Nam nhằm mục đích bảo vệ trật tự quản lý kinh tế đã quy định hình thức xử lý đối với một số tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế. Vậy nhóm tội phạm xâm phạm trật tự quản lý kinh tế là gì? Hãy tham khảo bài viết dưới đây của chúng tôi để biết thêm quy định pháp luật nhé!
Các tội phạm xâm phạm trật tự quản lý kinh tế là gì?
Trật tự quản lý kinh tế được xây dựng để đảm bảo sự ổn định và sự phát triển bền vững của nền kinh tế, đồng thời tạo điều kiện công bằng cho tất cả các cá nhân và tổ chức tham gia vào hoạt động kinh tế. Hiện nay có nhiều hành vi xâm phạm đến trật tự quản lý kinh tế như buôn lậu, tham những, gian lận thuế,…
Các tội phạm xâm phạm trật tự quản lý kinh tế là các tội quy định đối với những người (có năng lực trách nhiệm dân sự và từ đủ 16 tuổi trở lên) hoặc pháp nhân (trong một số tội cụ thể) có những hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm hại nền kinh tế quốc dân, gây thiệt hại cho lợi ích của Nhà nước trong quản lý kinh tế.
Hầu hết các tội này có cấu thành vật chất, tức là các tội được coi là hoàn thành kể từ khi thực hiện một hành vi quy định trong điều luật với một số lượng, giá trị vật chất cụ thể. Tuy nhiên, cũng có những cấu thành hình thức, tức là tội này không cần có hậu quả xảy ra thì tội phạm đã được coi là hoàn thành. Một số tội có quy định là đã bị xử phạt hành chính, đã bị kết án về tội quy định trong nhóm các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế chưa được xoá án tính mà còn vi phạm. Một trong những dâu hiệu nêu trên là dấu hiệu bắt buộc trong cấu thành tội phạm.
Các tội này được thực hiện với lỗi cố ý, động cơ mục đích của tội phạm mang tính vụ lợi. Tuy nhiên, động cơ, mục đích tội phạm không phải là dấu hiệu bắt buộc trong cấu thành tội phạm, trừ trường hợp điều luật quy định cụ thể.
Từ những nhận định trên có thể định nghĩa một cách khái quát về các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế như sau:
“Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế là những hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm hại nền kinh tế quốc dân, gây thiệt hại cho lợi ích của Nhà nước, lợi ích hợp pháp của tổ chức và của công dân qua việc vi phạm quy định của Nhà nước trong quản lý kinh tế”.
Đặc điểm các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế
Những hành vi xâm phạm trật tự quản lý kinh tế cần được kiểm soát và xử lý một cách nghiêm túc để đảm bảo môi trường kinh doanh và phát triển kinh tế lành mạnh và bền vững. Chính phủ, các tổ chức quản lý và xã hội dân sẽ phải hợp tác để ngăn chặn và trừng phạt những vi phạm này, đồng thời xây dựng các cơ chế giám sát và kiểm soát hiệu quả. Dưới đây là một số đặc điểm của nhóm tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế.
Các tội xâm phạm trật tự quản lí kinh tế có một số đặc điểm chung sau:
- Khách thể của các tội phạm thuộc chương này là các quan hệ xã hội đảm bảo cho sự ổn định và phát triển cùa nền kinh tế quốc dân. Nền kinh tế đó là “nền kinh tế độc lập, tự chủ, phát huy nội lực, hội nhập, hợp tác quốc tế, gan kết chặt chẽ với phát triển văn hoá, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ môi trường, thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước (Điều 50 Hiến pháp năm 2013).
- Sự xâm hại các quan hệ xã hội này được biểu hiện cụ thể qua sự vi phạm ở mức độ nhất định các quy định của Nhà nước về quản lí kinh tế. Những quy định này rất đa dạng, có thể có tính chất chung cho toàn bộ hệ thống kinh tế.
Nhóm tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế là gì?
Hiện nay, Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017 có quy định cụ thể các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế. Dưới đây là các nhóm tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế như sau:
BLHS năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 (BLHS năm 2015) so với BLHS năm 1999 đã sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung mới quan trọng. Trong đó có nhiều quy định mới điều chỉnh nhóm các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế.
Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế được quy định tại Chương XVIII BLHS 2015 gồm 47 điều (từ Điều 188 đến Điều 234), chia 03 mục:
- Mục 1- Các tội phạm trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, thương mại;
- Mục 2 – Các tội phạm trong lĩnh vực thuế, tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm;
- Mục 3 – Các tội phạm khác xâm phạm trật tự quản lý kinh tế.
Khách thể của tội phạm trong nhóm này xâm phạm trật tự quản lý kinh tế của nhà nước được thể hiện trên nhiều lĩnh vực khác nhau như sản xuất, kinh doanh, , quản lý tài chính, tiền tệ, đầu tư, xây dựng cơ bản, đấu thầu, đấu giá, quản lý đất đai… gây ảnh hưởng đến sự ổn định và phát triển kinh tế đất nước.
Hầu hết các tội phạm xâm phạm trật tự quản lý kinh tế có cấu thành vật chất, tức là các tội được coi là hoàn thành kể từ khi thực hiện một hành vi quy định trong điều luật với một số lượng, giá trị vật chất cụ thể. Đáng chú ý, BLHS 2015 đã quy định cụ thể các tình tiết định tội, định khung tăng nặng trách nhiệm hình sự đối với các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế.
Hầu hết các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế được biểu hiện bằng những hành động cụ thể, thể hiện bằng các thủ đoạn khác nhau khi thực hiện tội phạm. Công cụ, phương tiện, thời gian, địa điểm… thực hiện tội phạm không phải là dấu hiệu bắt buộc trong cấu thành tội phạm về trật tự quản lý kinh tế, trừ trường hợp luật định. Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế được thực hiện với lỗi cố ý, động cơ mục đích của tội phạm mang tính vụ lợi. Tuy nhiên, động cơ, mục đích tội phạm không phải là dấu hiệu bắt buộc trong cấu thành tội phạm, trừ trường hợp điều luật quy định cụ thể.
Đa số các tội, chủ thể là bất kể người nào có đủ năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi quy định. Tuy nhiên, nhiều tội trong nhóm tội này có chủ thể đặc biệt là người có chức vụ, quyền hạn.
Đáng chú ý, BLHS 2015 đã thay thế tội cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 165 BLHS năm 1999), đồng thời bổ sung 15 tội danh mới trong các lĩnh vực kinh tế để đáp ứng thực tiễn cuộc sống và yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Cụ thể, Điều 165 BLHS năm 1999 đã được thay thế bằng 09 tội danh mới thuộc các lĩnh vực: quản lý cạnh tranh, đầu tư công; quản lý, sử dụng tài sản nhà nước; quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp; đấu thầu; đấu giá tài sản; kế toán; quản lý thuế; xây dựng; bồi thường thu hồi đất, quy định cụ thể tại các Điều: 217, 218, 219, 220, 221, 222, 223, 224 và Điều 230 của BLHS năm 2015.
15 tội danh mới liên quan đến lĩnh vực kinh tế bao gồm: Tội làm giả tài liệu trong hồ sơ chào bán, niêm yết chứng khoán (Điều 212); Tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm (Điều 213); Tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp (Điều 214); Tội gian lận bảo hiểm y tế (Điều 215); Tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động (Điều 216); Tội vi phạm quy định về cạnh tranh (Điều 217); Tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp (Điều 217a); Tội vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản (Điều 218); Tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí (Điều 219); Tội vi phạm quy định về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 220); Tội vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 221); Tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 222); Tội thông đồng, bao che cho người nộp thuế gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 223); Tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 224); Tội vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất (Điều 230)
Trên thực tế, từ khi BLHS 2015 có hiệu lực đến nay, cơ quan điều tra đã khởi tố nhiều vụ án lớn với nhiều bị can là quan chức về các tội : Tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí (Điều 219); Tội vi phạm quy định về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 220); Tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 222);; Tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 224).
Thông tin liên hệ
Vấn đề Nhóm tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế là gì? đã được chúng tôi cung cấp qua thông tin bài viết trên. Luật sư Thanh Hóa luôn có sự hỗ trợ nhiệt tình từ các chuyên viên tư vấn pháp lý, quý khách hàng có vướng mắc hoặc nhu cầu sử dụng dịch vụ pháp lý liên quan. Chúng tôi sẽ giải quyết các khúc mắc của khách hàng, làm các dịch vụ một cách nhanh chóng, dễ dàng, thuận tiện.
Mời bạn xem thêm bài viết:
- Dịch vụ đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tại Thanh Hóa năm 2022
- Dịch vụ đăng ký bảo hộ logo tại Thanh Hóa trọn gói, giá rẻ
- Hướng dẫn soạn thảo mẫu hồ sơ ly hôn tại Thanh Hóa năm 2022
Câu hỏi thường gặp
Các tội xâm phạm về trật tự quản lý kinh tế xâm phạm quan hệ xã hội bảo đảm cho sự ổn định và phát triển của nền kinh tế quốc dân. Đó là chế độ quản lý điều hành toàn bộ nền kinh tế của nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, quyền và lợi ích của nhà nước, của các tổ chức kinh tế, quyền và lợi ích, tính mạng sức khỏe của người tiêu dùng… được thể chế hóa trong quy định pháp luật của nhà nước.
Hành vi cố ý vi phạm các quy định của nhà nước về quản lý kinh tế ở các mức độ khác nhau với mục đích vụlợi. Hành vi phạm tội được thể hiện có thể là dạng hành động hoặc không hành động và đã gây ra hoặc đe dọa gây ra thiệt hại cho nền kinh tế quốc dân hoặc cho từng ngành lĩnh vực nhất định
Hậu quả: Tùy từng trường hợp, mức độ hậu quả khác nhau. trong một số trường hợp hậu quả là dấu hiệu bắt buộc trong cấu thành tội phạm.
Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế được thực hiện do lỗi cố ý trực tiếp hoặc gián tiếp. Khi thực hiện hành vi, người phạm tội đều ý thức được hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, nhưng vẫn cố ý thực hiện tội phạm và mong muốn hậu quả xảy ra hoặc với ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra. Mục đích và động cơ phạm tội chủ yếu là vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác.